
اساسِ توبه که در محکمی چو سنگ نمود
ببین که جامِ زجاجی چه طُرفهاش بشکست
این فرتور (عکس)، نمایانگر دو جام شیشهای هزار ساله ایرانی است که با ظرافتی چشمگیر و سبک خاصی از دوران یران پس از حمله تازیان ساخته شدهاند، احتمالاً متعلق به سدههای ۴ تا ۶ هجری قمری. این جامها از شیشهی شفاف و کمرنگ ساخته شدهاند و با نقوش برجسته و منحنیشکل تزئین شدهاند که به روش دمیدن در قالب و سپس تراشکاری ایجاد شدهاند. پایهی قیفیشکل جامها، هم تعادل را حفظ میکند و هم ظرافتی خاص به آنها میبخشد، که نشاندهنده تلفیق مهارت فنی و ذوق زیباییشناسی در میان صنعتگران آن دوران است.
در دوران ایران پس از حمله تازیان، علیرغم تغییرات سیاسی، سنتهای هنری و صنایع دستی ایرانی همچنان با قدرت ادامه یافت و حتی در برخی زمینهها مانند شیشهگری، به شکوفایی بیشتری رسید. شهرهایی همچون نیشابور، جرجان، ری و اصفهان از مراکز اصلی تولید چنین آثار بودند. این جامها نه فقط ظروفی برای نوشیدن، بلکه نمادهایی از فرهنگ والا و استمرار تمدن ایرانی در بستر تاریخاند. امروزه، این آثار گرانبها در موزههایی چون موزه متروپولیتن نیویورک نگهداری میشوند و نمایندهی بخشی از میراث هنری ایرانِ کهن هستند.